Ang salawikain o proverbs ay bahagi ng kasabihan o saying na nagmula sa mga payo o pahayag ng matatanda ayon sa sarili nilang mga karanasan o nagmula pa sa kanilang mga ninuno.
Ito ay mga maiiksing pangungusap na lubhang makahulugan upang magsilbing gabay sa pang-araw-araw na pamumuhay.
Pinagkaiba ng salawikain at sawikain
- Ang salawikain ay proverb sa Ingles, habang ang sawikain naman ay idiom.
- Ang salawikain ay maaari ring tawaging pilosopiya ng ating bansa, habang ang sawikain ay maaaring mga idyoma.
Ang salawikain ay isang maikling payo tungkol sa isang kaugalian o pagpapahayag ng isang paniniwala na sinasang-ayunan ng karamihan, habang ang sawikain ay isang parirala na hindi agad mauunawaan dahil hindi literal ang ibig sabihin ng mga ito.
Ang mga salawikain sa Pilipinas ay batay sa mga pamumuhay, pilosopiya, karunungan at kalinangan ng mga katutubong Pilipino. Ito rin ay sumasalamin sa kultura ng mga Pilipino kaya naman maaari rin itong tawaging katuruan o pilosopiya ng Pilipinas. Sinasabi na ang paggamit ng salawikain sa pakikipag-usap ay nangangahulugan na ang nagsasalita ay nagbibigay diin sa isang kaisipan o punto. Bilang mga pananalita ng mga ninuno na naisalin at naipasa ng iba’t ibang henerasyon, nilalarawan ang salawikain bilang isang palamuti sa wika lalo na sa wikang Filipino.
Kadalasan ay naililito ang karamihan sa pagitan ng salawikain at sawikain. Dahil dito, narito ang ilang gabay upang malaman ang kaibahan nito sa isa’t isa.
Mga halimbawa ng salawikain/kasabihan
Salawikain tungkol sa edukasyon
- Ang isip ay parang itak, sa hasa tumatalas.
- Ang taong mapagtanong, daig ang marunong.
- Ang karunungan ay kayamanang walang taong makapagnanakaw.
Salawikain tungkol sa kabataan
- Ang batang matigas ang ulo ay mahirap matuto.
- Buntong-hiningang malalim, malayo ang nararating.
Salawikain tungkol sa kaibigan
- Walang paku-pakundangan, sa tunay na kaibigan.
- Kapag tunay ang anyaya, sinasamahan ng hila.
- Ang tunay mong kaibigan, nasusubok sa gipitan.
- Matabang man ang paninda, matamis naman ang anyaya.
Salawikain tungkol sa buhay
- Ang hindi lumingon sa pinanggalingan hindi makakarating sa paruruonan
- Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.
- Madali ang maging tao, mahirap magpakatao.
- Ako ang nagbayo at nagsaing subali’t nang maluto’y iba ang kumain.
- Aanhin mo ang palasyo, kung ang nakatira ay kuwago. Mabuti pa ang bahay kubo, ang nakatira ay tao.
Salawikain tungkol sa pag-ibig
- Ang pagsintang labis na makapangyarihan, pag ikaw ay pumasok sa puso ninuman, hahamakin ang lahat masunod ka lamang.
- Batang puso, madaling marahuyo.
- Ang pag-aasawa ay hindi biro, hindi tulad ng kanin mailuluwa kung mapaso.
- Pagkahaba-haba man ng prusisyon sa simbahan din ang tuloy.
- Walang matiyagang lalake, sa pihikang babae.
Salawikain at Kasabihan: Ano ang Pagkakaiba?
Madalas nating napagpapalit ang salawikain at kasabihan, ngunit may pagkakaiba ang dalawa. Ang salawikain ay gumagamit ng malalalim na pahayag upang makapaghayag ng mahalagang aral. Ang kasabihan naman ay mga simpleng pananalita na direktang nagbibigay ng mensahe o karunungan.
Halimbawa, ang kasabihang “Bato-bato sa langit, ang tamaan huwag magalit” ay direktang sinasabi na kung ikaw ay nasaktan, huwag kang magalit. Habang ang salawikain ay mas malalim, tulad ng “Daig ng maagap ang masipag,” na nangangahulugan na mas mainam ang maagap kaysa sa masipag lamang.
Paano Gamitin ang Salawikain sa Pang-araw-araw na Buhay
Ang salawikain ay maaaring magamit sa iba’t ibang aspekto ng ating buhay. Narito ang ilang bagay kung paano mo ito maisasama sa iyong pang-araw-araw na gawain:
- Paghahanapbuhay: Tandaan ang salawikain na “Kapag may tiyaga, may nilaga” upang palakasin ang iyong loob kapag nahaharap sa mga pagsubok sa trabaho.
- Pag-ibig: Ang simpleng pag-alala sa salawikain na “Ang pag-aasawa ay hindi biro” ay makakatulong para sa mga taong nag-iisip na magpakasal.
- Pakikipagkapwa: Ang “Huwag gawin sa iba ang ayaw mong gawin sa iyo” ay isang mahalagang aral pagdating sa pakikitungo sa kapwa-tao.
Ebolusyon ng Salawikain
Modernong Panahon
Sa kasalukuyang panahon, hindi na lamang sa salita o bibigang anyo umiikot ang mga salawikain. Maaari na itong makitang nagsasalita sa pamamagitan ng social media, mga pahayagan, at sa iba’t ibang plataporma sa internet. Ang simpleng anyo nito ay nagiging memes o graphics na madaling i-share sa internet.
Bagong Anyo at Nilalaman
Pagkakakilanlan sa Sariling Kultura: Ang mga salawikain ngayon ay nagiging instrumento upang maitampok ang yaman ng kulturang Pilipino lalo na sa mga kabataang unti-unting nalulubog sa makabagong impluwensya ng dayuhan.
Pagsalamin sa Makabagong Pananaw: Habang nagbabago ang lipunan, ang mga salawikaing ito ay tumutugon din sa mga bagong isyu tulad ng climate change, mental health, at social justice.
Multilinggwal na Pagsasalin: Bilang bahagi ng ebolusyon, nagkaroon ng pagsasalin ng mga salawikain sa iba’t ibang wika sa bansa, hindi lamang sa Filipino kundi maging sa mga rehiyonal na lenggwahe gaya ng Cebuano, Ilokano, at Hiligaynon.
Halaga ng Salawikain sa Makabagong Lipunan
Pagtuturo ng Moralidad: Ang mga aral na nakapaloob sa mga salawikain ay hindi nagbabago. Patuloy itong nagsisilbing gabay sa mga kabataan at nagtataguyod ng wastong asal.
Pagpapalaganap ng Wika at Kultura: Sa pamamagitan ng paggamit ng mga salawikain, napapanatili ang diwa ng pambansang wika at nagkakaroon ng pagkakaisa sa kabila ng pagkakaiba-iba sa rehiyonal na kultura.
Inspirasyon: Nagsisilbing inspirasyon ang mga salawikain sa mga Pinoy lalo na sa panahon ng pagsubok. Ipinapaalala nito na ang bawat hamon ay may nakalaang aral.
