Ang pang-uri o adjective sa wikang Ingles ay ang tawag sa mga salitang naglalarawan o nagbibigay ng katangian sa pangngalan (tao, bagay, pook o pangyayari) at panghalip (pamalit sa pangngalan).
Uri ng Pang-uri
- Pang-uring Panlarawan – ito ang tawag sa mga pang-uring naglalarawan katangian at kalagayan (anyo, hugis, kulay, amoy) ng pangngalan at panghalip.
Halimbawa:
Nakakita ako ng mataas na gusali sa lungsod.
Makulay na selebrasyon ang aming pinuntahan.
- Pang-uring Pamilang – ito ang tawag sa mga salitang nagsasaad ng dami o bilang, o kaya ay ang pagkakasunod-sunod ng pangngalan at panghalip.
Halimbawa:
Maglalakbay-aral kami sa isang pook na makasaysayan.
Ikalimang medalya na ang kaniyang natanggap.
- Pang-uring Pantangi – ito ang tawag sa pang-uring hinango o nagmula sa mga pangngalang pantangi na ginagamit na panuring sa pangngalan.
Halimbawa:
Mayuming kumilos ang dalagang Pilipina.
Una kong nahanap ang Dagat Tsina sa mapa.
Kaantasan ng Pang-uri
Makikita ang pagkakaiba ng mga katangian sa pamamagitan ng kaantasan.
- Lantay – ang tawag kung ang pang-uring ginamit ay naglalarawan ng karaniwang anyo o kaantasan.
Halimbawa:
Mayaman sa likas na yaman ang Pilipinas.
Masikip ang daan papunta sa tindahan.
- Pahambing – ang kaantasan ng pang-uri kung ito ay naghahambing ng katangian ng dalawang pangngalan o panghalip.
| A. Para sa magkatulad na katangian | |
| Kasing-, magkasing-, sing- | Panlapi na ginagamit kapag ang salita ay nagsisimula sa mga patinig at katinig maliban sa d, l, r, s, t, b at p. Halimbawa: Magkasing-ayos ang proyekto ni Anna at May. Kasingkulay ng damit ni Tin ang kamiseta ni Joshua. |
| Kasin-, magkasin-, sin- | Panlapi na ginagamit kapag ang salita ay nagsisimula sa mga katinig na d, l, r, s, at t. Halimbawa: Sintibay ng puno ng narra ang kaniyang lakas ng loob. Magkasinsaya si Mark at James sa pagdating ng kanilang ina. |
| Kasim-, magkasim-, sim- | Panlapi na ginagamit kapag ang salita ay nagsisimula sa mga katinig na b at p. Halimbawa: Kasimpayat ng kawayan ang kaniyang braso. Magkasimputi ang magpinsan na sila Bea at Kris. |
| B. Para sa di-magkatulad na katangian | |
| Mas-kaysa, higit na-kaysa, lalong-kaysa, di-gaano-tulad ng | Halimbawa: Mas masaya ang kaarawan ko noong isang taon kaysa ngayon. Lalong kahanga hanga ang kaniyang talent kasya dati. |
- Pasukdol – ang tawag sa pinakamasidhing antas ng pang-uri. Naipapakita ito sa pamamagitan ng tatlong paraan.
1. Pag-uulit ng salita
Halimbawa:
Ang linis-linis ng kalye sa Palawan.
2. Paggamit ng mga panlaping pinaka-, napaka-, at kay-
Halimbawa:
Napakasaya ng parade sa aming probinsya.
3. Paggamit ng mga salitang tulad ng talaga, ubod ng, at sobra
Halimbawa:
Ubod ng ingay sa kabilang bahay.
Kayarian ng Pang-Uri
Payak – ito ang pang-uring binubuo lamang ng salitang-ugat.
Halimbawa:
Hinog na ang mga mangga sa puno.
Sariwa ang mga isda na kaniyang nabili.
Maylapi – ito ang pang-uring binubuo ng salitang-ugat at panlapi.
Halimbawa:
Nanatiling luntian ang kanyang hardin.
Makulay ang naging selebrasyon sa paaralan.
Inuulit – ito ang pang-uring nabubuo sa pamamagitan ng pag-uulit.
Halimbawa:
Punung-puno ng bisita ang kaniyang kaarawan.
Masaya ako kapag nakakakita ako ng malulusog na bata.
Tambalan – ito ang pang-uring binubuo ng dalawang salita
Halimbawa:
Taus-puso ang kanyang naging pasasalamat.
Madaming balikbayan ang dumating sa paliparan.
